Flanderijn Legal adviseert e-commerce ondernemers
Jaarlijks voeren de juristen van Flanderijn zo’n 30.000 gerechtelijke procedures bij de kantonrechter. Veel zaken hebben betrekking op de levering van producten of diensten aan consumenten. In het kader van consumentenbescherming besteden rechters veel aandacht aan de totstandkoming van de overeenkomst. Zij doen dit ambtshalve, dus zonder dat de wederpartij hier een beroep op doet. Daarom moeten dagvaardingen aan hoge inhoudelijke eisen voldoen en moeten er veel bewijsstukken aan de rechter overgelegd worden. Het niet voldoen aan de eisen leidt al snel tot een sanctie.
Een recente uitspraak van het Europees Hof van Justitie heeft veel gevolgen voor online overeenkomsten of online aankopen. Vaak wordt gebruik gemaakt van een digitale knop voor het plaatsen van de bestelling of het aangaan van de overeenkomst. Volgens de wet moet bij die knop staan ‘bestelling met betalingsverplichting’ of in ieder geval een ondubbelzinnige formulering waaruit blijkt dat voor de aankoop ook betaald moet worden. Dit is met name relevant voor overeenkomsten waarin de consument een overeenkomst aangaat waar periodieke verplichtingen uit ontstaan. Denk aan een abonnement voor een sportschool, een energiecontract etc. Maar ook voor overeenkomsten waarin achteraf betalen mogelijk is.
In de praktijk zijn allerlei formuleringen bedacht. Vaak wordt op de ‘bestelknop’ niet vermeld dat er ook betalingsverplichtingen uit ontstaan. Dat er betaald moet worden is immers logisch en dit blijkt vaak ook uit andere tekst die zichtbaar is tijdens het bestelproces.
Uitspraak van het Europees Hof van Justitie (Fuhrmann-2)
Dit voorjaar heeft het Europese Hof van Justitie zich uitgesproken over de verplichting om het voor de consument duidelijk te maken dat deze een betalingsverplichting aangaat bij een online gesloten overeenkomst. Tot dan werd aangenomen dat als uit de overige informatie rondom de bestel/betaalknop voldoende duidelijk bleek dat er moest worden betaald, dit niet per se expliciet op de bestelknop hoefde te staan. Uit de uitspraak van het Hof blijkt echter dat, om te beoordelen of aan de juridische verplichting door de leverancier is voldaan, alleen naar de tekst op de knop moet worden gekeken. De verdere omstandigheden van het bestelproces zijn daarbij niet relevant.
Advies 'betaalknop' hanteren
Het is dus heel belangrijk om een bestelknop te hanteren waarop (op de knop!) een tekst staat waaruit duidelijk blijkt ‘dat moet worden betaald’. Het meest verstandig is om een knop te hanteren met de tekst “Bestelling met een betalingsverplichting”. Vooral bij het aangaan van overeenkomsten waar periodieke verplichtingen uit ontstaan of waarbij achteraf betalen mogelijk is. Voor een bestelling waarbij een consument direct moet betalen volstaat ook de tekst "Bestel en betaal".
Op dit moment is nog niet duidelijk welke andere teksten worden geaccepteerd door de rechters. De Rechtbank Den Haag heeft wel aangegeven dat zij momenteel de volgende teksten als voldoende acht: afrekenen, betalen, kopen en alle varianten van … & betalen, zoals bestellen & betalen en ook bestelling afrekenen.
Gebruik in ieder geval géén knoppen met teksten als “Ga verder”, “Ja, ik wil deze broek”, of “Shop nu”. Ook de volgende teksten worden niet als voldoende geaccepteerd: aanmelden, aanvragen, bestellen, bevestigen, boeken, inschrijven, optie nemen, reserveren, ‘naar de kassa’ en ‘naar betalen’.
Sanctie
Het niet voldoen aan dit vereiste brengt (volgens de wet) met zich mee dat de consument niet gebonden is aan de overeenkomst. De consument hoeft dan helemaal niets te betalen. Maar er is ook een goed bericht: met een geringe aanpassing van de digitale bestelknop kan deze ongewenste situatie worden voorkomen!
Annika van Oorsouw
Teammanager Flanderijn Legal